7 μύθοι για το Σακχαρώδη Διαβήτη
28 Μαρτίου 2022
Ε.Φουστέρης
MD, PhD, Παθολόγος με εξειδίκευση στο Σακχαρώδη Διαβήτη, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιατρικός Διευθυντής MEDOC
Ο Σακχαρώδης διαβήτης έχει 2 βασικές μορφές:
- Ο διαβήτης τύπου 1 (παλαιότερα λεγόταν παιδικός διαβήτης) οφείλεται σε καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη από αυτοαντισώματα. Επειδή ο οργανισμός δεν παράγει ινσουλίνη, η μοναδική επιλογή θεραπείας είναι η εξωγενής ινσουλινοθεραπεία με υποδόριες ενέσεις ή αντλίες συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης.
- Ο διαβήτης τύπου 2 (παλαιότερα λεγόταν διαβήτης ενηλίκων) οφείλεται σε ένα μεγάλο σύνολο παθοφυσιολογικών μεταβολών, όπως ανεπαρκή έκκριση ινσουλίνης από το β-κύτταρο του παγκρέατος, υπερβολική έκκριση γλυκαγόνης από το α-κύτταρο του παγκρέατος, παραγωγή γλυκόζης από το ήπαρ (νεογλυκογένεση), ανεπαρκή δράση της ινσουλίνης στο μυϊκό και λιπώδη ιστό (ινσουλινοαντίσταση), μειωμένη ινκρετινική δράση από το λεπτό έντερο και αυξημένη επαναρρόφηση γλυκόζης από τους νεφρούς. Οι πολύπλοκες αυτές διαταραχές έχουν ως αποτέλεσμα την άνοδο του σακχάρου αίματος. Η νόσος αυτή συνδέεται στενά με τον σύγχρονο τρόπο ζωής (παχυσαρκία, καθιστική ζωή)
Ας δούμε κάποια θέματα που συχνά είναι αμφιλεγόμενα για το Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2:
1. ΣΔ τύπου 2 παθαίνεις αν τρως πολλά γλυκά:
ΜΥΘΟΣ: Ο ΣΔ τύπου 2 είναι συνισταμένη 3 πραγμάτων: γονιδιακή προδιάθεση, ύπαρξη τοξικού διαβητογόνου περιβάλλοντος (αστικό περιβάλλον, ταχυφαγεία, βιομηχανοποιημένα τρόφιμα πλούσια σε ευαπορρόφητους υδατάνθρακες, κορεσμένα κ τρανς λιπαρά) και ατομικές επιλογές (κακές διατροφικές συνήθειες, καθιστική ζωή, παχυσαρκία). Όταν συνδυαστούν αυτά τα 3, τότε συνήθως εμφανίζεται ο ΣΔ. Άρα μόνο η βρώση πολλών γλυκών δεν αρκεί για να εμφανίσουμε διαβήτη.
2. Αν πάσχουν οι γονείς σου από ΣΔ τύπου 2 τότε σίγουρα θα τον εμφανίσεις κι εσύ:
ΜΥΘΟΣ: Σίγουρα μπορεί να είναι κάποιο άτομο γενετικά πιο ευάλωτο στο να εμφανίσει διαβήτη τύπου 2. Όμως, μπορεί να μην τον εμφανίσει ποτέ καθώς πολύ μεγάλες μελέτες έχουν δείξει πολύ μεγάλη μείωση των ποσοστών διαβήτη σε προδιαβητικά άτομα όταν εφάρμοσαν υγιεινόδιαιτητικές παρεμβάσεις στην καθημερινότητα τους, όπως διατήρηση φυσιολογικού βάρους, σωστή διατροφή κ άσκηση.
3. Ο ΣΔ τύπου 2 μπορεί να αντιμετωπιστεί πολύ καλά μόνο με προσεγμένη διατροφή κ άσκηση:
ΜΥΘΟΣ: Το τρίπτυχο της θεραπευτικής προσέγγισης του ΣΔ είναι: διατροφή - άσκηση - φάρμακα. Είναι απαραίτητα και τα 3! Έτσι, παράλληλα με τη δίαιτα κ άσκηση πρέπει να λαμβάνετε καθημερινά τη φαρμακευτική αγωγή που θα σας υποδείξει ο διαβητολόγος σας.
4. Αν ξεκινήσεις φαρμακευτική αγωγή για τον ΣΔ τύπου 2 μπορείς να τρως ελεύθερα οτιδήποτε:
ΜΥΘΟΣ: Όπως είπαμε κ πριν, τα άτομα με πρέπει να προσέχουν τη διατροφή τους επιλέγοντας πιο υγιεινά και λιγότερο επεξεργασμένα τρόφιμα, να ασκούνται καθημερινά (πχ με 30' περπάτημα) κ να λαμβάνουν την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή.
5. Όταν έχεις διαβήτη τύπου 2 απαγορεύεται να φας φρούτα (παρά μόνον πράσινο μήλο) και γλυκά:
ΜΥΘΟΣ: Επιτρέπονται όλα τα φρούτα στη σωστή μερίδα πχ 1 μικρό μήλο ή πορτοκάλι, 2 μανταρινάκια, 1/2 μπανάνα, 12 κεράσια, 10 φράουλες, 17 ρόγες σταφύλι κλπ. Ακόμα κ ένα μικρό γλυκάκι μπορείτε σε πολύ αραιά διαστήματα να το εντάξετε στο διαιτολόγιο σας.
6. Όταν έχεις διαβήτη τύπου 2 μπορείς να φας άφοβα μαύρο ψωμί κ κρίθινα παξιμάδια καθώς κ τα προϊόντα φούρνου που χαρακτηρίζονται "για διαβητικούς":
ΜΥΘΟΣ: Τα προϊόντα αυτά μπορεί να έχουν περισσότερες φυτικές ίνες κ άρα να είναι πιο υγιεινά αλλά έχουν τους ίδιους ή και παραπάνω υδατάνθρακες κ επομένως η άμετρη κατανάλωσή τους σχετίζεται με επιβάρυνση του σακχάρου αίματος. Τα προϊόντα φούρνου «για διαβητικούς» συχνά δεν περιέχουν ζάχαρη αλλά φρουκτόζη (που είναι ισοδύναμης θερμιδικής αξίας με τη ζάχαρη και επιπροσθέτως ανεβάζει τα τριγλυκερίδια στα άτομα με διαβήτη), αλάτι, άλευρα (που είναι πηγή γλυκόζης) κλπ.
7. Το αλκοόλ ανεβάζει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα:
ΜΥΘΟΣ: Η υπερβολική κατανάλωση καθαρών αλκοολούχων ποτών (όπως, κρασί, μπύρα, ουίσκι, βότκα, τσίπουρο) μπορεί να προκαλέσει βαριά κ επικίνδυνη υπογλυκαιμία. Γι’ αυτό αν πάσχετε από διαβήτη ποτέ δεν πρέπει καταναλώνετε αλκοόλ νηστικοί! Αυτό, βέβαια, δεν ισχύει για τα ποτά που περιέχουν σάκχαρα, όπως γλυκό κρασί, ποτά με χυμούς, τόνικ, κόλα κλπ, τα οποία μπορούν να ανεβάσουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Τέλος, να θυμάστε ότι το αλκοόλ δίνει πολλές θερμίδες και πρέπει να εντάσσεται θερμιδικά στο διαιτολόγιο ώστε να μην αυξηθεί το σωματικό βάρος σας