Ευαγγελία Ευαγγέλου 

Τελειόφοιτη Τμήματος Επιστήμης Διατροφής και Διαιτολογίας Πανεπιστημίου Πελοποννήσου

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ ποιο προϊόν θεωρείται καλύτερο για κατανάλωση; Πόσες φορές αναλογιστήκατε το πως θα επηρεάσει τον Διαβήτη; Σας έχει προβληματίσει το αν θα πρέπει να το καταναλώσετε; Κι αν ναι, τι άλλο θα μπορούσατε να επιλέξετε έτσι ώστε να περιοριστεί ο αντίκτυπος στην υγεία σας;

 Πολλές έρευνες καταδεικνύουν την άμεση επίδραση της μακροχρόνιας κατανάλωσης ζάχαρης στην ανάπτυξη Σακχαρώδους Διαβήτη και μάλιστα με τρόπο δοσοεξαρτώμενο (αύξηση στην ποσότητα πρόσληψης συνεπάγεται υψηλότερο κίνδυνο). Επίσης, παρατηρείται απορρύθμιση βιοχημικών δεικτών (ανοδικό σάκχαρο νηστείας και αυξημένη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη) σε άτομα με υπάρχουσα διάγνωση. Παρόλα αυτά, αποδεδειγμένη είναι κι η έμφυτη προτίμηση των ανθρώπων στην γλυκιά γεύση. Έτσι, για να καταφέρουν να ικανοποιήσουν την επιθυμία τους αυτή, τα άτομα με Διαβήτη συχνά καταφεύγουν στα γλυκαντικά.

Ως γλυκαντικά χαρακτηρίζονται οι πρόσθετες εκείνες ύλες που χρησιμοποιούνται σε τρόφιμα ή/και ροφήματα αντί της ζάχαρης, για να παρέχουν την επιθυμητή γλυκύτητα με λιγότερες ή μηδενικές θερμίδες. Στο εμπόριο ανιχνεύονται σε  αναψυκτικά, μη αλκοολούχα ποτά, επιδόρπια, γαλακτοκομικά προϊόντα, γλυκά και τσίχλες, αλλά και σε βιταμίνες. Η παρουσία μιας γλυκαντικής ουσίας πρέπει να αναφέρεται στην ετικέτα ενός τροφίμου ή ποτού είτε με την ονομασία της είτε με τον αριθμό Ε.

Ορισμένες ευρέως γνωστές γλυκαντικές ουσίες, εγκεκριμένες από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων, αλλά και από την Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελούν οι:

- Σορβιτόλη (Ε420)

- Μαννιτόλη (Ε421)

- Ακετοσουλφάμη-Κ (Ε950)

- Ασπαρτάμη (Ε951)

- Σακχαρίνη (Ε954)

- Σουκραλόζη (Ε955)

Η θέσπιση ορίων κατά τα οποία δεν θα εμφανίζονται ανεπιθύμητες ενέργειες στα άτομα που προσλαμβάνουν τις γλυκαντικές αυτές ουσίες κρίνεται απαραίτητη. Για τον σκοπό αυτό, έχει ήδη οριστεί και συνεχίζει να τροποποιείται μέχρι και σήμερα, η Αποδεκτή Ημερήσια Πρόσληψη (ΑΗΠ). Η ΑΗΠ εκφράζεται ως το πηλίκο της ποσότητας του γλυκαντικού σε mg ανά κιλό σωματικού βάρους (kg) ανά ημέρα και ενδεικτικά για ορισμένα από αυτά είναι:

o Ακετοσουλφάμη-Κ  0-15 mg/kg

o Ασπαρτάμη  0-40 mg/kg

o Σακχαρίνη  0-5 mg/kg

o Σουκραλόζη  0-15 mg/kg

Για παράδειγμα, ένα άτομο με σωματικό βάρος 70 kg μπορεί να καταναλώσει το μέγιστο 2.800 mg ασπαρτάμη/ημέρα ή 350 mg σακχαρίνη/ημέρα.

Συνήθως, βέβαια, η ημερήσια πρόσληψη των ατόμων δεν αγγίζει τα ανώτατα αυτά όρια και περιορίζεται σε λιγότερα mg ανά ημέρα. Οι ετικέτες των τροφίμων και ποτών αποτελούν συχνά βοηθητικό εργαλείο και οδηγό, μέσω των οποίων ο καταναλωτής δύναται να μελετά επακριβώς την εκάστοτε ποσότητα γλυκαντικού που εμπεριέχεται στο προϊόν. 

• Beauchamp G. K. (2016). Why do we like sweet taste: A bitter tale?. Physiology & behavior, 164(Pt B), 432–437. https://doi.org/10.1016/j.physbeh.2016.05.007

• Gillespie, K. M., Kemps, E., White, M. J., & Bartlett, S. E. (2023). The Impact of Free Sugar on Human Health-A Narrative Review. Nutrients, 15(4), 889. https://doi.org/10.3390/nu15040889

• Low/no Calorie Sweeteners: Role and Benefits. A guide to the science of low/no sweeteners. (2018, September). International Sweeteners Association. https://www.sweeteners.org/wp-content/uploads/2024/06/2024_isa_booklet_dynamic_a4-en.pdf

• Program, H. F. (2025, February 27). Aspartame and other sweeteners in food. U.S. Food And Drug Administration. https://www.fda.gov/food/food-additives-petitions/aspartame-and-other-sweeteners-food

• Safety & regulation - International Sweeteners Association. (2024, August 26). International Sweeteners Association. https://www.sweeteners.org/safety-regulation/

• Sweeteners. European Food Safety Authority (EFSA). (2025, April 30). file:///C:/Users/evagg/OneDrive/Desktop/Sweeteners%20_%20EFSA.mhtml

• What are low / no calorie sweeteners? - International Sweeteners Association. (2020, December 8). International Sweeteners Association. https://www.sweeteners.org/what-are-low-no-calorie-sweeteners/

• ΟΔΗΓΙΑ 94/35/EK ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 30ής Ιουνίου 1994 για τα γλυκαντικά που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν στα τρόφιμα. Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CONSLEG:1994L0035:20100112:EL:PDF