Μαρία Δημητρίου

Ειδικός Βιοπαθολόγος, MSc, PhD. Επιμελήτρια Β’, Τμήμα Ανοσολογίας-Ιστοσυμβατότητας Γενικό Νοσοκομείο Νίκαιας Πειραιά «Ο Άγιος Παντελεήμων»

Ο σακχαρώδης διαβήτης (ΣΔ) αποτελεί μία από τις πιο διαδεδομένες χρόνιες μεταβολικές παθήσεις παγκοσμίως, με σημαντική επίδραση στην ποιότητα ζωής των ατόμων που πάσχουν και αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών. Η τακτική φυσική άσκηση αναγνωρίζεται διεθνώς ως βασικό συστατικό της ολιστικής διαχείρισης του ΣΔ, καθώς συμβάλλει στον καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο, στη μείωση της ινσουλινοαντίστασης και στην πρόληψη καρδιαγγειακών νοσημάτων. Τα τελευταία χρόνια, το CrossFit, μια μορφή κυκλικής λειτουργικής άσκησης υψηλής έντασης (High-Intensity Functional Training - HIFT), έχει αποκτήσει μεγάλη απήχηση και παράλληλα προσελκύει το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας για την επίδρασή του σε χρόνιες μεταβολικές παθήσεις όπως ο σακχαρώδης διαβήτης.

Τύποι ασκήσεων στο CrossFit

Το CrossFit βασίζεται σε συνδυασμό ασκήσεων που καλύπτουν όλο το φάσμα της φυσικής κατάστασης. Ενδεικτικά περιλαμβάνει:

• Αερόβιες ασκήσεις: τρέξιμο, κωπηλασία, ποδηλασία.

• Ασκήσεις δύναμης: άρση βαρών, kettlebells, ασκήσεις με μπάρα.

• Ασκήσεις σωματικού βάρους: έλξεις, κάμψεις, καθίσματα.

• Πλειομετρικές ασκήσεις: άλματα, σχοινάκι.

• Διατάσεις και ασκήσεις ευλυγισίας: κινητικότητα αρθρώσεων και λειτουργικές κινήσεις.

Η προπόνηση εναλλάσσεται συνεχώς έτσι ώστε να συνδυάζει αντοχή, δύναμη, ταχύτητα και ευκινησία μέσα από σύντομες αλλά υψηλής έντασης συνεδρίες.

Οφέλη για τον σακχαρώδη διαβήτη

Σε μελέτες εφαρμογής προγράμματος παρέμβασης με αυτού του τύπου την άσκηση, στην οποία συμμετείχαν ενήλικες με ΣΔτ2 υπήρξε σημαντική μείωση του δείκτη HOMA-IR, μείωση της γλυκόζης νηστείας, μείωση των επιπέδων ινσουλίνης νηστείας, μείωση ολικού και σπλαχνικού λίπους και βελτίωση της αναλογίας λίπους προς μυϊκή μάζα με αύξηση της μυϊκής μάζας (lean mass). Σε σχέση με τον καρδιαγγειακό κίνδυνο, παρατηρήθηκε μείωση της συστολικής αρτηριακής πίεσης και βελτίωση του προφίλ των λιπιδίων (αύξηση HDL, μείωση τριγλυκεριδίων). Επιπλέον παρατηρήθηκε σημαντική μείωση της HbA1c και μείωση των δεικτών φλεγμονής. Επιπροσθέτως, η κοινωνική διάσταση του CrossFit και η ψυχολογική ενίσχυση που προσφέρει το ομαδικό περιβάλλον αυξάνουν τη δέσμευση και τη συνέπεια στη μακροχρόνια άσκηση.

Ασφάλεια και προφυλάξεις

Παρά τα πλεονεκτήματα, η υψηλής έντασης άσκηση απαιτεί προσοχή, ιδιαίτερα σε άτομα με ΣΔ τύπου 1, όπου υπάρχει αυξημένος κίνδυνος υπογλυκαιμίας κατά ή μετά την άσκηση. Συνιστάται η παρακολούθηση των επιπέδων γλυκόζης, καθώς και η εξατομίκευση του προγράμματος με τη συνεργασία ιατρού και ειδικού πιστοποιημένου προπονητή.

Ο ρόλος των Συστημάτων Συνεχούς Παρακολούθησης Γλυκόζης (CGM)

Τα συστήματα συνεχούς παρακολούθησης γλυκόζης (Continuous Glucose Monitoring - CGM) προσφέρουν συνεχή και άμεση πληροφόρηση για τα επίπεδα γλυκόζης, επιτρέποντας στο άτομο με διαβήτη να τροποποιεί εγκαίρως την ένταση της προπόνησης ή τη δοσολογία ινσουλίνης παρακολουθώντας άμεσα τις τάσεις της γλυκόζης (ανοδικές ή καθοδικές). Με τη βοήθεια των CGM, υπάρχει καλύτερος έλεγχος του σακχάρου, μειώνεται ο κίνδυνος υπογλυκαιμικών επεισοδίων υποστηρίζοντας την εξατομικευμένη ρύθμιση λήψης υδατανθράκων και ινσουλίνης πριν, κατά και μετά τη δραστηριότητα. Παράλληλα αποτυπώνονται καλύτερα οι ανάγκες του ασκούμενου προκειμένου να κάνει τις κατάλληλες παρεμβάσεις ο θεράπων ιατρός. Έτσι το άτομο με διαβήτη μπορεί να συμμετάσχει με μεγαλύτερη ασφάλεια και αυτοπεποίθηση σε απαιτητικές προπονήσεις CrossFit.

Συμπεράσματα

Η ένταξη του CrossFit, στο πλαίσιο ενός εξατομικευμένου και καλά επιβλεπόμενου προγράμματος, μπορεί να προσφέρει σημαντικά οφέλη σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη. Η συνδυασμένη χρήση προηγμένων τεχνολογιών, σε συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό και τον προπονητή, μεγιστοποιεί την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα αυτής της σύγχρονης μορφής άσκησης με αξιοσημείωτα αποτέλεσμα στη βελτίωση της υγείας των συμμετεχόντων.

________________________________________

Βιβλιογραφία

1. Claudino JG, Gabbett TJ, Bourgeois F, et al. CrossFit overview: systematic review and meta-analysis. Sports Med Open. 2018;4(1):11. 

2. Kobayashi Y, Long J, Dan S et al. Strength training is more effective than aerobic exercise for improving glycaemic control and body composition in people with normal-weight type 2 diabetes: a randomised controlled trial. Diabetologia 2023; 66(10):1897-1907 

3. Poon ET, Li HY, Kong APS, et al. Efficacy of high-intensity interval training in individuals with type 2 diabetes mellitus: an umbrella review of systematic reviews and meta-analyses. Diabetes Obes Metab. 2025; 27(4):1719-1734.

4. Lee AS, Johnson NA, McGill MJ et al. Effect of High-Intensity Interval Training on Glycemic Control in Adults With Type 1 Diabetes and Overweight or Obesity: A Randomized Controlled Trial With Partial Crossover. Diabetes Care. 2020; 43(9):2281–2288

5. Poon ET, Wongpipit W, Li HY, et al. High‐intensity interval training for cardiometabolic health in adults with metabolic syndrome: a systematic review and meta‐analysis of randomised controlled trials. Br J Sports Med. 2024; 58:1267‐1284. 

6. Moser O, Riddell MC, Eckstein ML, et al. Glucose management for exercise using continuous glucose monitoring (CGM) and intermittently scanned CGM (isCGM) systems in type 1 diabetes: position statement of the EASD & ISPAD endorsed by JDRF and ADA. Diabetologia. 2020; 63(12):2501–2520. 

7. Schubert-Olesen et al. Continuous Glucose Monitoring and Physical Activity. Int J Environ Res Public Health. 2022; 28;19(19):12296